Podatek od spadków i darowizn oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według wskazanej w ustawie o podatku od spadków i darowizn skali podatkowej. Skala podatku od spadków i darowizn wyróżnia trzy grupy podatkowe, a zatem wysokość podatku zależy od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Podatnik jest zobowiązany do złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania 
podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych (SD-3) w ciągu miesiąca od dnia otrzymania darowizny. Do zeznania należy dołączyć dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Zapłaty podatku dokonuje się bezpośrednio w kasie organu podatkowego, bądź na jego rachunek bankowy w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.
Grupy podatkowe
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
- do grupy I – małżonka, zstępnych (np.: dzieci, wnuki), wstępnych (np.: rodzice, dziadkowie), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
- do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zst ępnych i małżonków pasierbów, mał żonków rodze ństwa i rodzeństwo małżonków, mał żonków rodze ństwa małżonków, mał żonków innych zst ępnych;
- do grupy III – innych nabywców.
Kwoty wolne od podatku
- 9 637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
- 7 276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
- 4 902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Przedmiot opodatkowania
Przedmiotem opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn jest:
- nabycie własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
- dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego,
- darowizny, polecenia darczyńcy,
- zasiedzenia,
- nieodpłatnego zniesienia współwłasności,
- zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu,
- nieodpłatnej renty użytkowania oraz służebności,
- nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci,
- nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci,
- nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku albo zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Część spadkobierców i obdarowanych musi się dzielić z fiskusem tym, co otrzymała. Wysokość podatku zależy od stopnia pokrewieństwa łączącego spadkobiercę ze spadkodawcą i obdarowanego z darczyńcą. Jest tym wyższa, im pokrewieństwo jest dalsze.
